Lista aktualności Lista aktualności

POPIELICA W PUSZCZY KOZIENICKIEJ – CIEKAWOSTKI DLA MIŁOŚNIKÓW PUSZCZY

Popielica szara (Glis glis) objęta jest w Polsce ochroną gatunkową (gatunek z czerwonej księgi gatunków zagrożonych). Jest to największy przedstawiciel rodziny pilchowatych w naszym kraju (co widać porównując ją do dwóch innych gatunków orzesznicy czy koszatki), waga dorosłych osobników wynosi zazwyczaj między 100 a 150 gram (w okresie hibernacji tracą około 30% wagi).

Zwyczajowo występowanie tego gatunku kojarzone jest przede wszystkim z buczynami lub dąbrowami, obecność takich drzewostanów uznano nawet za podstawowy czynnik warunkujący obecność tego gatunku w ekosystemie. Co ciekawe, w Puszczy Kozienickiej występuje ona w drzewostanach sosnowych z domieszką dębu i grabu.

Na terenie Nadleśnictwa Kozienice od 2013 roku prowadzi się badania na temat dynamiki populacji, rozrodu, wykorzystania środowiska, tempa metabolizmu oraz przeżywalności popielicy. Kierownikiem projektu jest dr hab. Zbigniew Borowski, profesor Instytutu Badawczego Leśnictwa. Dzięki uprzejmości badaczy możemy podzielić się poniższymi informacjami stanowiącymi wyniki prac badawczych.

Popielica jest niewielkim nadrzewnym hibernującym gryzoniem o nocnej aktywności. Rozmnaża się raz w roku w lipcu-sierpniu, czyli bardzo późno w sezonie rozrodczym w porównaniu do innych hibernujących ssaków. Najciekawsze jednak jest to, że przesypia ona większość swojego życia, zaczyna hibernować pod koniec września, a budzi się z hibernacji dopiero pod koniec maja. Można zatem powiedzieć, że aktywna jest cztery miesiące w roku, w trakcie których, musi znaleźć partnera do rozrodu, rozmnożyć się, w przypadku samic wykarmić młode i przygotować się do kolejnej hibernacji.

Popielica to roślinożerny gryzoń, dla którego dobrym źródłem pokarmu są nasiona drzew gatunków ciężkonasiennych, takich jak dąb czy buk. Zjada także owoce i nasiona innych gatunków drzew np. brzozy, grabu, jarzębu, bzu czy drzew owocowych, a także owoce runa leśnego borówki i jeżyny.

W Leśnym Kompleksie Promocyjnym (LKP) Puszcza Kozienicka, na terenie Nadleśnictwa Kozienice w 2013 roku założono 4 powierzchnie badawcze, każda obejmujące obszar 6,25 ha. Z uwagi na niezależność próby powierzchnie te rozmieszczono w taki sposób, żeby odległość między nimi nie była mniejsza niż 1km. Na każdej z powierzchni w latach 2015 – 2018, w miesiącu maju rozwieszono po 36 budek rozmieszczonych w sieci kwadratów o boku 50m. Dodatkowo w roku 2019 powiększono jedną powierzchnię do 12, 25 ha i rozwieszono na niej 64 budki. 

W trakcie badań stwierdzono, że najniższe zagęszczenie popielicy wynosiło 4 os/ha a najwyższe aż 46 os./ha! Dynamika liczebności populacji popielicy pokazała znaną zależność - zwiększania się liczebności w drugiej połowie lata spowodowanej rozrodem. Dowiedziono także, że kondycja zimujących (hibernujących osobników) jest stała i nie zależy najczęściej ani od płci ani też od wieku osobników. Wykazano także, że preferencje środowiskowe popielic zależały od struktury drzewostanu i od zwarcia.  W miejscach, w których zagęszczenie drzew na powierzchni było wysokie szansa na zasiedlenie budki przez popielicę była niska. Odwrotnie niż w przypadku obecności dużych drzew, z którymi był pozytywny związek.

Jak wskazują wyniki wyżej opisanych badań, ten gatunek chroniony, który w wielu rejonach kraju wyginął na terenie Puszczy Kozienickiej jest dość powszechny i występuje w bardzo wysokich zagęszczeniach. Okazuje się także, że wbrew powszechnej opinii popielica dobrze się czuje w drzewostanach sosnowych z domieszką gatunków liściastych takich jak grab i/lub dąb.